ခြေထောက်သွေးပြန်ကြော သွေးခဲခြင်း (Deep Vein Thrombosis) ( May, 2022 )
DVTဆိုတာမပြောခင် အရင်ဆုံးတော့ သွေးပြန်ကြော(Vein)ရဲ့ပုံမှန်အလုပ်လုပ်ပုံလေး သိထားသင့်ပါတယ်။
သွေးပြန်ကြောဟာ သူ့နာမည်အတိုင်း ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ကသွေးတွေကို နှလုံးထဲပြန်ရောက်အောင် သယ်ပေးတာပါ။
သွေးပုံမှန်စီးဆင်းနေပြီး သွေးမခဲသွားအောင် သွေးပြန်ကြောဘေးတလျောက်မှာရှိတဲ့ ကြွက်သားတွေရဲ့ညှစ်အားနဲ့ ပြန်ကြောအတွင်းရှိအဆို့ရှင်(Valves)လေးတွေက ကူညီပေးကြပါတယ်။
ဘယ်လိုအချိန်မှာသွေးခဲမှာလဲ
အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် သွေးလည်ပတ်မှုပျက်သွားရင်တော့ သွေးခဲခြင်း(thrombosis)ဖြစ်ပါတယ်။
ခြေသလုံးအတွင်းရှိသွေးပြန်ကြောအတွင်း သွေးခဲခဲ့ရင်တော့ Deep vein thrombosis လို့ခေါ်ပါတယ်။
ဘယ်လိုလူတွေမှာဖြစ်တတ်လဲ
– ခြေထောက်လှုပ်ရှားမှုနည်းတဲ့သူ
( လတ်တလော အကြီးစားခွဲစိတ်ခံထားရသူ၊ တင်ပဆုံပတ်လည်ခွဲစိတ်ခံထားရသူ၊ ကုတင်ပေါ်မှာအကြာကြီးလှဲနေရသူ၊ လေယာဥ်အကြာကြီးစီးထားသူ )
– အသက်ကြီးသူ
– အဝလွန်သူ
– ကိုယ်ဝန်တားဆေး၊ oestrogen ဟော်မုန်းသောက်နေရသူ
– ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်နဲ့ ကလေးမွေးပြီးခါစအချိန်
– ဆေးလိပ်သောက်သူ
– ရေဓာတ်ခန်းခြောက်သူ
– ရောဂါအခံရှိသူ( ကင်ဆာ၊ နှလုံးအားနည်းရောဂါ )
– ခြေထောက်သွေးကြောထုံး(varicose vein) ရှိသူ
– သွေးခဲလွန်ရောဂါ (Thrombophilia)ရှိသူ
– မိသားစုမျိုးရိုးမှာ ဖြစ်ဖူးတဲ့ရာဇဝင်ရှိသူ
– အရင်ကလည်းဖြစ်ဖူးသူတွေမှာ ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်
ခြေထောက်သွေးပြန်ကြောသွေးခဲရင် ဘယ်လိုသိနိုင်လဲ
ခြေထောက်မှ သွေးပြန်မစီးနိုင်တဲ့အတွက် ခြေသလုံးတင်းပြီးနာတာ၊ ရောင်တာ၊ နီတာ (သို့မဟုတ်) အရောင်ပြောင်းတာ၊ ကိုင်ကြည့်ရင်ပူနေတာ မျိုးတွေဖြစ်တတ်ပါတယ်။
Ultrasound ရိုက်ကြည့်ရင် အတိအကျသိနိုင်ပါတယ်။
အသက်အန္တာရယ်ရှိနိုင်လား
ရှိနိုင်ပါတယ်
မတော်တဆ သွေးခဲလေးက ခြေထောက်ကနေ ပြုတ်ထွက်သွားပြီး နှလုံးကိုဖြတ်ကာ အဆုတ်ရဲ့ ပင်မသွေးကြောများကို ပိတ်ဆို့သွားနိုင်ပါတယ်။
ဒါကို အဆုတ်သွေးကြောပိတ်ခြင်း (Pulmonary Embolism) လို့ခေါ်ပါတယ်။
အဆုတ်သွေးကြောပိတ်သွားပြီလား ဘယ်လိုသိမှာလဲ
အဆုတ်ကို သွေးမရောက်တော့တဲ့အတွက် အသက်ရှူကြပ်တာ၊ အသက်ရှူမြန်တာ၊ ရင်တုန်တာ၊ ချောင်းဆိုးသွေးပါတာတွေဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
( တစ်ခါတလေ ရုတ်တရက်သေဆုံးသည်အထိဖြစ်နိုင်ပါတယ် )
ဒါ့ကြောင့် အထက်ပါဝေဒနာတွေကို ရုတ်တရက်ခံစားရရင် နီးစပ်ရာဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းကိုအမြန်သွားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
ဒါဆို ခြေထောက်သွေးပြန်ကြောသွေးမခဲအောင် ဘယ်လို ကာကွယ်ကြမလဲ
ခြေထောက်လေ့ကျင်ခန်းကို ကုတင်ပေါ်မှာတင်အောက်ပါအတိုင်းလုပ်လို့ရပါတယ်
(၁) ခြေဖဝါးကိုအောက်ဖိချပါ
(၂) ခြေဖဝါးကိုအပေါ်ကော့တင်ပါ
(၃) ခြေချင်းဝတ်ကိုအသုံးပြုပြီး ခြေဖျားလေးတွေကို ဝလုံးရေးသလို တစ်ပတ်လည်အောင်လှည့်ပေးပါ
(၄) ခြေထောက်ကို အပေါ်မြောက်ပေးပါ
ခြေထောက်တစ်ဖက်စီလုပ်ပေးရပါမယ်။
ရေဓာတ်မခန်းခြောက်အောင် ရေများများသောက်ပါ
အရက်နှင့် caffeine ပါသောအရည်(ကော်ဖီ)လျှော့သောက်ပေးပါ။
လေယာဥ်အကြာကြီးစီးရတဲ့အခါ Compression stocking ကိုဝတ်ဆင်ပေးပါ
ထိုင်ခုံတွင်လည်းအထက်ပါအတိုင်း လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပေးပါ။
ခြေထောက်သွေးပြန်ကြောသွေးခဲသွားရင် ဘယ်လိုကုလို့ရလဲ
ဆေးရုံဆေးခန်းတွေမှာ သွေးကျဲဆေးတွေဖြစ်တဲ့ထိုးဆေး(Heparin) နဲ့ သောက်ဆေးများနဲ့ကုလို့ရပါတယ်။
Reference 
Murtagh,J , 2016. Murtagh’s patient education. 6th Ed. Australia:Mcgraw-Hill Australia,pp.251
NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ
တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှ အခမဲ့တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်
*** ပိတ်ရက်မရှိ ***
( နေ့စဥ် မနက် ၈နာရီမှ ညနေ၆နာရီအထိ )
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက်( https://m.me/telehealthmm )ကို နှိပ်ပါ
ချက်ချင်း တန်းစီ၍ ဆေးခန်းပြရန်အတွက် ( https://t.me/TelehealthMM )ကို နှိပ်ပါ
Ministry of Health,
National Unity Government.
Published on: 30 May 2022
Last Updated: 30 May 2022