ကိုယ့်စိတ်ကို လွှမ်းမိုးအနိုင်ကျင့်ချင်သူတွေကို ကိုယ်တိုင်က လမ်းဖွင့်ပေးထားနေမိပြီလား ဆင်ခြင်ကြည့်ကြရပါမယ်
ဒီကာလမှာ ကိုယ့်ရဲ့ ဖြစ်တည်မှု၊ ရပ်တည်မှု၊ ယုံကြည်မှုနဲ့ လုပ်နိုင်မှုတို့အပေါ် ကိုယ်တိုင်မေးခွန်းထုတ်မိလာ ပြီး စိတ်ဓာတ်ကျသွားအောင် နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ လုပ်မဲ့သူတွေ ဝိုင်းလို့နေပါတယ်။ သူတို့တွေရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိ ရှိ စနစ်တကျ လွှမ်းမိုးပြောဆိုလုပ်ဆောင်မှုအောက်မှာ ကျနော်တို့တတွေ ကိုယ့်ရဲ့ဖြစ်တည်မှုက နိမ့်ကျနေသယောင်၊ ကိုယ့်ရဲ့ရပ်တည်မှုက မှားယွင်းနေသယောင်၊ ကိုယ့်ရဲ့ယုံကြည်မှုက တန်ဖိုးမဲ့နေသယောင်၊ ကိုယ့်ရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းက အားနည်းနေသယောင် သံသယအတွေးတွေဖြစ်လာပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်လေးစားစိတ်တွေ ကျဆင်းပျက်ပြားသွားနိုင်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် သူတို့တွေ ဘယ်ပုံဘယ်နည်းသုံးပြီး လွှမ်းမိုးဖို့ကြိုးစားတတ်ကြသလဲဆိုတာနဲ့ ဘယ်လို တုံ့ပြန်လုပ်ဆောင်ကြရမလဲ ဆိုတာကို နားလည်နေအောင် လေ့လာထားရပါမယ်။
၁။ တရားသေအတွေးများ ရှိနေခြင်း။
လောကကြီးမှာ ကိစ္စမှန်သမျှဟာ အဖြူမဟုတ်ရင် အမည်း၊ အကောင်းမဟုတ်ရင် အဆိုးပဲလို့ ပုံသေပြောတတ်မြင်တတ်ပြီး ဘယ်အရာကိုမဆို အစွန်းရောက်စိတ်နဲ့ပဲ တုံ့ပြန်တတ်တဲ့သူတွေရှိတယ်။ ဒီလိုလူ မျိုးတွေဟာ လောကရဲ့ ရှုပ်ထွေးပွေလီတတ်တဲ့ အကောင်းအဆိုးသဘောကို နားလည်ဖို့ခက်ခဲတတ်တာမို့ စိတ်ကို လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ပြီးအနိုင်ကျင့်ချင်သူတွေရဲ့ ပစ်မှတ်ထားခြယ်လှယ်လွှမ်းမိုးမှုကို ခံရလေ့ရှိပါတယ်။
စိတ်ကို လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ပြီးအနိုင်ကျင့်ချင်သူတွေက သူတို့ဟာ မှန်ကန်မွန်မြတ်တဲ့သူဆိုတဲ့အမြင်ကို ရစေပြီး သူတို့နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ပြုတဲ့သူအားလုံးကို လူဆိုးတွေအဖြစ်ပုံဖော်ကာ ကျနော်တို့ကို သူတို့သဘောကျ အသုံး တော်ခံရတဲ့ ဘဝကို ရောက်စေတတ်ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့လွှမ်းမိုးချယ်လှယ်မှုကြောင့် ကျနော်တို့ဟာ မူလအဝန်းအဝိုင်းနဲ့ ကင်းကွာသွားပြီး အထီးကျန်ဘဝကို ရောက်သွားရတတ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ပင်ကိုသိစိတ်ကနေ သူတို့ကို အပြစ်မြင်မိရင်တောင် “ငါတော့သူတော်ကောင်းတွေကို ပြစ်မှားနေမိပြီ” ဆိုပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကို အပြစ် တင်စိတ်ဝင်ရင်း ပိုပြီး စိတ်ရှုပ်ထွေးသွားရတတ်ပါတယ်။
၂။ မိမိကိုယ်မိမိ ဆွဲချနေမိခြင်း။
အပျက်အတွေးတွေနဲ့လုံးချာလည်လိုက်နေရုံသာမက နှုတ်ကနေပါ “ငါဟာ အသုံးကျတဲ့သူ မဟုတ်ပါဘူးကွာ” ဆိုပြီး ခဏခဏပြောမိနေခဲ့ရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုတန်ဖိုးထားမှုလျော့ကျလာရုံသာမက အဲဒီအတွေးတွေက ကိုယ့်ကို ထိန်းချုပ်သွားပါတယ်။ ပြဿနာတွေကို ငါမှားနေတယ်ဆိုတဲ့ ရှုထောင့်ကပဲ ကြည့်တတ်တော့ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ကပါ အဲဒီလို မြင်သွားစေနိုင်ပါတယ်။
ကိုယ့်စိတ်ကို ခြယ်လှယ်ဖျက်ဆီးမဲ့ရန်သူတွေဟာ ကိုယ့်ပျော့ကွက်တွေကို အသုံးချဖို့ ချောင်းမြောင်းနေကြတာ ပါ။ အားနည်းချက်တွေ့ရင် အဲဒါကိုနင်းပြီး ကိုယ့်ကို ထိန်းချုပ်လိုက်ပါတယ်။ ကိုယ့်မှာရှိတဲ့ မှန်ကန်ကောင်း မွန်တဲ့ စိတ်ခံစားမှုတွေ၊ အတွေးအမြင်တွေကို ပစ်ပယ်မိသွားပြီး သူတို့သဘော သူတို့အလိုအတိုင်းသာ အသက်ရှင်တတ်တော့မှာပါ။ အဲဒီလိုနဲ့ ကိုယ့်စိတ်ကိုကိုယ် ဆန့်ကျင်ပြီး လုပ်ရတာတွေ များလာတဲ့အခါ စိတ်တွေ ပိုမိုရှုပ်ထွေးလာပြီး အခြေအနေကို ထိန်းဖို့ မလွယ်တော့တာမျိုးအထိ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။
၃။ အမှားလုပ်မိသွားမလား အလွန်အကြူးပူပန်တတ်ခြင်း။
တချို့သူတွေက “ငါ အမှားများလုပ်မိသွားမလား” ဆိုပြီး အလွန်အကြူးကို ပူပန်တတ်ပါတယ်။ အဲဒီလို အတွေး ရှိနေခြင်းကို စိတ်ကိုလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ခြယ်လှယ်ချင်တဲ့သူတွေ အလွန်နှစ်သက်ပါတယ်။
စိတ်ကိုလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ခြယ်လှယ်ချင်တဲ့သူတွေက ကိုယ့်ကို အမြင်မတူတဲ့သူနဲ့ အငြင်းအခုန်ဖြစ်လိုက်ရမှာ ကိုပဲ အပြစ်ရှိနေသလို ခံစားရတဲ့သူဖြစ်အောင်၊ ကိုယ်မကြိုက်လို့မကြိုက်ကြောင်းဖော်ပြမိရင် အခြားသူသ ဘောမကျမှာစိုးလို့ ငြိမ်နေလိုက်ရတဲ့ အဖြစ်မျိုးရောက်အောင် တွန်းပို့ကြပြီး အဲဒီလို ဖြစ်နေပြီဆိုတာနဲ့ သူတို့ က ကိုယ့်ကို အပြည့်အဝထိန်းချုပ်ခြယ်လှယ်တော့တာပါပဲ။
ဒါကြောင့် အမှားလုပ်မိသွားမလား အလွန်အကျူးပူပန်တတ်ခြင်းဟာ လူမှုဆက်ဆံရေးကိစ္စတွေမှာ ကိုယ့်ကို လူဖြစ်ရှုံးစေပါတယ်။ သူတစ်ပါးရဲ့ ခြယ်လှယ်စိုးမိုးခြင်း မခံရဖို့နဲ့ ကိုယ့်ရဲ့သာယာချမ်းမြေ့မှုမဆုံးရှုံးစေဖို့ မှန်တယ် ထင်ရင် ရဲရဲပြော ရဲရဲလုပ်တဲ့အကျင့်ကို မွေးမြူရပါမယ်။
၄။ အလွန်အကြူးတုံ့ပြန်မိတယ်လို့ ခံစားရစေခြင်း။
ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်ခြင်းဟာ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ခံရခြင်းကို တွန်းလှန်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် စိတ်ကိုလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ခြယ်လှယ်ချင်တဲ့သူတွေက ကျနော်တို့ရဲ့ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်စွမ်းကို ကျနော်တို့ကိုယ်တိုင် သံသယဝင်သွားအောင် လုပ်လေ့ရှိပါတယ်။ သူတို့က ကျနော်တို့ရဲ့ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ ထိုးထွင်းသိမြင်မှုဟာ လွဲချော်နေတယ် ပြီးတော့ မလိုအပ်ဘဲ အလွန်အကြူးတုန့်ပြန်မိအောင် စေ့ဆော်နေ တယ်လို့ မြင်ရအောင် ကြိုးစားပါတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့စိတ်ကို ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်ပြီး သူတို့ရဲ့ဆန္ဒကို မဆန့်ကျင်ရဲအောင် တစ်ဆင့်ချင်း လုပ်လေ့ရှိတတ်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်ရဲ့ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထိုးထွင်း သိမြင်နိုင်စွမ်းကို ယုံကြည်ပါ။
၅။ ထွက်ပေါက်မရှိတော့သလို ခံစားရစေခြင်း။
အခြားသူတွေရဲ့ စိတ်ကိုလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ခြယ်လှယ်ချင်တဲ့သူတွေဟာ သူတို့ပစ်မှတ်ထားတဲ့သူတွေရဲ့ စိတ်ထဲ မှာ ဘဝကြီးက မျှော်လင့်ချက်မရှိတော့ဘူး၊ ဘယ်လိုမှဘာမှ လုပ်လို့မရတော့ဘူးလို့ ခံစားရအောင်လုပ်ရင်း အပြည့်အဝလွှမ်းမိုးနိုင်ဖို့ ကြိုးစားကြပါတယ်။ အဆုံးစွန်နာကျင်ရမဲ့လမ်း (အန္တရာယ်အများဆုံးလမ်း) တစ်ခုက လွဲပြီး တခြား ရွေးချယ်စရာမရှိတော့သယောင် ထင်မြင်သွားအောင်မှိုင်းသွင်းပြီး အမှန်ကိုမတွေးနိုင်တော့ အောင် လုပ်ပါတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ သူတို့ရဲ့အမှားကို ငြင်းဆန်တုံ့ပြန်ဖို့အင်အားမှန်သမျှ ကိုယ့်မှာမရှိတော့ အောင်အထိ ဖန်တီးပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာ ကျနော်တို့ကို သူတို့ ယုံကြည်စေချင်တဲ့အမှားတွေကို ယုံကြည်ပြီးနေထိုင်သွားဖို့ ရည်ရွယ်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
နားလည်ရင်ဆိုင်ခြင်း
ကိုယ့်စိတ်ကိုလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ခြယ်လှယ်ဖို့ကြိုးစားသူတွေကို အကောင်းဆုံးရင်ဆိုင်နည်းကတော့ သူတို့ရဲ့ သဘောထားကို နားလည်သိမြင်တတ်ပြီး သူတို့ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှု မသက်ရောက်နိုင်အောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြင်ဆင်ထားဖို့ပါပဲ။
အပေါ်မှာ ပြောပြထားတဲ့အခြေအနေတွေကို ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ တွေ့ကြုံလာရပြီဆိုရင် သူတို့ကျော့ကွင်းထဲ ကိုယ်လုံးလုံးကျမသွားခင်မှာ အမြန်ဆုံးတုံ့ပြန်မှု လုပ်ရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုယ့်ရဲ့ ဖြစ်တည်မှု၊ ရပ်တည်မှု၊ ယုံကြည်မှု၊ တန်ဖိုးထားမှုနဲ့ တုန့်ပြန်နိုင်စွမ်းတွေအပေါ်မှာ ရှင်းလင်းရေရာစွာ သိမြင်နားလည်ခံယူထားနိုင်အောင် ပြင်ဆင်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကိုယ်နဲ့ တခြားသူတွေကြားထဲက ဆက်ဆံရေးတွေကို အစကတည်းက ရှင်းလင်းပြတ်သားအောင် တည်ဆောက် ရမှာပါ။ ဘောင်ကျော်စည်းကျော်နဲ့စေတနာမမှန်တဲ့ သူတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေကို အမြန်ဆုံး ရပ်တန့်ပစ်ရပါမယ်။ ကိုယ့်အတွင်းစည်းထဲမှာ ကိုယ်တကယ်ယုံကြည်ရတဲ့သူတွေကိုပဲနေရာပေးရပါ မယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ ယုံကြည်မှုကို လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ပြီး အလွဲသုံးမဲ့သူမှန်သမျှကိုတော့ ကိုယ့်လူမှုအဝန်းအဝိုင်းမှာ နေစရာ မရှိအောင် လုပ်ရပါမယ်။ စိတ်ကိုလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ချယ်လှယ်ပြီး နိုင်ထက်စီးနင်းပြုကျင့် တတ်တဲ့သူတွေဟာ ကိုယ်ရော ကိုယ်ချစ်တဲ့ခင်တဲ့ သူတွေနဲ့ရော ဘာရေစက်မှ ရှိစရာမလိုဘူးဆိုတာရယ်၊ ကိုယ်ဟာ ကိုယ့်အကျိုး လိုလားသူတွေနဲ့သာ သံသရာ ခရီးတလျှောက် ဆက်လှမ်းဖို့ ထိုက်တန်သူဆိုတာရယ်ကို အမြဲမပြတ် နှလုံးသွင်းရပါမယ်။
မှီငြမ်း။ ။
https://www.psychologytoday.com/intl/blog/stress-fracture/202112/are-you-encouraging-gaslighting
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ
ထုတ်ဝေသည့်နေ့စွဲ -- ၂၃ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁
နောက်ဆုံးမွမ်းမံသည့်နေ့စွဲ --- ၂၃ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၁