အသားထူအရေပြားရောဂါ ( Psoriasis ) ( August, 2022 )
ခန္ဓာကိုယ်မှာ ရောဂါတစ်ခုရယ်လို့ ဖြစ်လာပြီဆိုရင် လူအနည်းနဲ့အများ stress ဖြစ်ကြတာ ဓမ္မတာပါပဲ။ ရောဂါတွေထဲကမှ အရေပြားရောဂါဖြစ်ရင်တော့ confidence မရှိ ၊ စိတ်က ပိုပြီးထိလွယ်ရှလွယ် ဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။ အဓိကကတော့ ကိုယ့်ရဲ့အရေပြားအသားအရေဟာ လူတွေမြင်နေနိုင်တဲ့အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်ပါပဲ။
ဒါကြောင့် ဒီနေ့မှာတော့ အရေပြားရောဂါတွေထဲကတွေထဲက psoriasis လို့ခေါ်တဲ့ အသားထူရောဂါအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆောင်ရန်၊ရှောင်ရန်၊ သိမှတ်ဖွယ်တွေကို ပြောပြပေးသွားမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
Psoriasis ကို အရပ်ထဲမှာတော့ အသားထူရောဂါ၊ တချို့ကတော့ အထပ်တရာအရေပြားလို့ ခေါ်ကြပါတယ်။ အဲ့ဒီရောဂါက သူ့ရဲ့ နာမည်အတိုင်းပဲ အရေပြားကနေ အနာထူထူကြီးတွေ အထပ်လိုက် ပေါက်နေလို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါဆို အောက်မှာဆက်ပြီး psoriasis ရောဂါအကြောင်း ဆက်လေ့လာကြမယ်နော်
သူဟာ နာတာရှည်အရေပြားရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အနီရောင် ဒါမှမဟုတ် ပန်းရောင်ရှိတဲ့ ထူပိန်းပိန်း အဖတ်တွေကို သိသိသာသာ တွေ့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျား၊မ အသက်အရွယ်မရွေး ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။
အသက် ၃၀မတိုင်ခင် ဖြစ်တတ်တဲ့ အမျိုးအစားနဲ့ အသက် ၅၀-၆၀ ကြားဖြစ်တတ်တဲ့ အမျိုးအစားဆိုပြီး ၂မျိုး ရှိပါတယ်။
အသက် ၃၀မတိုင်ခင်ဖြစ်တဲ့ psoriasisကတော့ ပြင်းထန်တဲ့ အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး မျိုးရိုးလိုက်တာကြောင့် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အသက် ၅၀ကနေ ၆၀ကြားဖြစ်တတ်တဲ့ psoriasisကတော့ အပျော့စားဖြစ်ပါတယ်။
ဘယ်နေရာတွေမှာ ဖြစ်တတ်လဲ?
• လက်မောင်း၊ လက်ဖျံ၊ ဒူး၊ နောက်ကျောတို့အပြင် ဦးရေပြားနဲ့ လက်သည်း၊ ခြေသည်းအောက်တွေမှာလည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
ဘာကြောင့် psoriasis ဖြစ်ရသလဲ?
• အဓိကအားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ပြောင်းလဲခြင်းကြောင့် ဆဲလ်တွေမြန်မြန် ပွားရာကနေ အထက်မှာ ပြောပြခဲ့တဲ့အတိုင်း ခပ်ထူထူအနာတွေ အဖတ်တွေ ပွားလာတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် psoriasis ဟာ…
• ကုတ်ခြစ်ဒဏ်ရာ၊ ခွဲစိတ်ဒဏ်ရာ
• Streptococcus၊ HIV အစရှိတဲ့ရောဂါပိုးကူးခံရတာ
• တချို့သောဆေးတွေနဲ့
• စိတ်လှုပ်ရှားမှု၊ စိတ်ဖိစီးမှုများတာတွေမှာ ရောဂါပိုကြွတာကို တွေ့ရပါတယ်။
• ဒါ့အပြင် နေရောင်အရနည်းတဲ့ ဆောင်းတွင်းမှာ လက္ခဏာပိုဆိုးတတ်ပါတယ်။
တခြား ဘာလက္ခဏာတွေရော ခံစားရလဲ?
• အထက်မှာ ပြောပြခဲ့ပြီတဲ့အတိုင်း ထူပိန်းပိန်းအနာတွေကို အဓိကတွေ့ရပြီးတော့ ယားယံတတ်ပါတယ်။
• အဲ့ဒီ အဖတ်ထူထူတွေက ပြည်ဖုလေးတွေလိုက်ပြီး ဖောင်းလာရင် မပေါ့ဆဘဲ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ပြသဖို့ လိုအပ်ပြီဆိုတာ အကြံပြုချင်ပါတယ်။
• အဲ့ဒါအပြင် အယောက် ၁၀၀မှာ ၁၀ယောက်လောက်က အဆစ်အမြစ် ရောင်ရမ်းနာကျင်တာတွေလည်း ခံစားရနိုင်ပါသေးတယ်။
Psoriasis ခံစားနေရတာကို ဘယ်လိုသိရှိနိုင်လဲ?
• အထက်မှာ ဖော်ပြပြီးဖြစ်တဲ့လက္ခဏာတွေကနေတဆင့် သိရှိနိုင်ပါတယ်။
• မသေချာရင်တော့ အသားစ စစ်ဆေးဖို့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။
ဘယ်လို ကုသနိုင်မလဲ?
• ကုသနည်းတွေကတော့ အများအပြား ရှိပါတယ်။
• လူတော်တော်များများမှာတော့ cream တွေ၊ လိမ်းဆေးတွေနဲ့ ရောဂါသက်သာလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။
• ဒါ့အပြင် သောက်ဆေးနဲ့ကုသတာ၊ UV rayနဲ့ ကုသတာ၊ ဆေးထိုးတာ စသဖြင့် နည်းအမျိုးမျိူး ရှိပါတယ်။
• အကောင်းဆုံးကတော့ ရောဂါခံစားနေရပြီဆိုရင် မိမိသဘောနဲ့မိမိ ဆေးတွေကို မသောက်သုံးဘဲ ဆရာဝန်နဲ့ စနစ်တကျ တိုင်ပင်ပြသဖို့ အကြံပေးပါရစေ။
• အနာကို နေမလောင်ပါစေနဲ့။ အနာပိုဆိုးတတ်ပါတယ်။
• ဆေးလိပ်ဖြတ်ဖို့၊ အရက်သေစာ လျှော့ဖို့နဲ့ သင့်တော်တဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ရှိအောင် လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။
နောက်ဆုံးအနေနဲ့ တစ်ခုအကြံပြုလိုတာကတော့ psoriasis ဖြစ်လာပြီဆိုပြီး မိမိကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်မှုမပျောက်စေဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ stress ကလည်း ရောဂါကို ပိုကြွစေတဲ့ အကြောင်းအချက်တစ်ခုဖြစ်တာမို့ စိတ်အေးချမ်းသာစွာနဲ့ ရောဂါကို ကုသဖို့က အရေးကြီးလှပါတယ်။
“Psoriasisကြောင့် မိမိရဲ့ normal lifeကို အနှောင့်အယှက်မဖြစ်စေဘဲ ဆရာဝန်နဲ့ စနစ်တကျတိုင်ပင်ကုသရင်း ဘဝကို ယုံကြည်ချက်ရှိစွာ ဖြတ်သန်းပါ။”
Reference 
Murtagh,J , 2016. Murtagh’s patient education. 6th Ed. Australia:Mcgraw-Hill Australia,pp. 320
Davidson, 23rd Edition pp-1247
NUG, MOH တယ်လီကျန်းမာ ၊ လူတိုင်းအတွက်ပါ
တယ်လီကျန်းမာတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အွန်လိုင်းမှ အခမဲ့တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်
*** ပိတ်ရက်မရှိပါ ***
ကြိုတင်ဘိုကင်ယူရန်အတွက်( https://m.me/telehealthmm )ကို နှိပ်ပါ
( နေ့စဉ် မနက် ၈နာရီမှ ညနေ၆နာရီအထိ
ည၈နာရီမှ ည၁၀နာရီအထိ )
Ministry of Health,
National Unity Government.
Published on: 13 August 2022
Last Updated: 13 August 2022