Thick Blood/ Hypercoagulability(သွေးပျစ်ခြင်း) ( November, 2022)

သွေးပျစ်ခြင်း ( Thick Blood/ Hypercoagulability )

သွေးပျစ်ခြင်းဆိုတာ ဘာလဲ ?

သွေးဟာ ဆဲလ်၊ ပရိုတင်းနှင့် သွေးခဲစေတဲ့အရာဝတ္ထုတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်မှာလည်ပတ်နေတဲ့သွေးဆဲလ်တွေ များလာတဲ့အခါ၊ သွေးခဲခြင်းကိုအကျိုးသက်ရောက်မှုရှိတဲ့ ရောဂါတွေဖြစ်တဲ့အခါနဲ့ သွေးခဲစေတဲ့ပရိုတင်းတွေ များလာတဲ့အခါမျိုးမှာ သွေးပျစ်လာပါတယ်။

သွေးပျစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေက ဘာတွေလဲ ?

သွေးပျစ်ခြင်းဟာ မွေးရာပါရောဂါဖြစ်နိုင်သလို အသက်ကြီးမှ ဖြစ်လာတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သွေးပျစ်စေတဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေကတော့….

* ကင်ဆာရောဂါများ

* အရေပြားလေးဘက်နာ ( SLE ) ကဲ့သို့သော autoimmune disease များ

* သွေးခဲစေသော factor V ပုံမှန်မဖြစ်ခြင်း

* Polycythemia vera ရိုးတွင်းချဉ်ဆီမှ သွေးဆဲလ်တွေအများကြီးထုတ်ပေးသော သွေးကင်ဆာ

* Protein C နဲ့ Protein S နည်းနေခြင်း

* သွေးခဲစေသော Prothrombin ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း

* ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပါတယ်။

သွေးပျစ်တာကနေ သွေးခဲလေးတွေဖြစ်လာပြီး သွေးကြောတွေနဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါသွေးကြောတွေမှာ ပိတ်ဆို့တာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ သွေးစီးဆင်းမှုမကောင်းတဲ့သူတွေမှာ သွေးခဲပိတ်တာပိုအဖြစ်များတတ်ပြီး သွေးလွှတ်ကြောနဲ့ သွေးပြန်ကြောဒဏ်ဖြစ်ထားသူတွေမှာလည်း သွေးခဲပိတ်တတ်ပါတယ်။

သွေးပျစ်တဲ့အခါ ဘယ်လိုရောဂါလက္ခဏာတွေ ခံစားရမလဲ ?

အများစုက သွေးပျစ်တာကနေ သွေးခဲတွေဖြစ်လာတဲ့အခါမှ ရောဂါလက္ခဏာတွေစတင်ခံစားရတတ်ပါတယ်။ အဖြစ်များတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့…

* အမြင်အာရုံဝေဝါးခြင်း

* မူးဝေခြင်း

* သွေးခြေဥလွယ်ခြင်း

* ရာသီသွေးအဆင်းများခြင်း

* ခေါင်းကိုက်ခြင်း

* သွေးပေါင်ချိန်တက်ခြင်း

* အရေပြားယားယံခြင်း

* အားအင်မရှိ နုံးချိခြင်း

* အသက်ရှူမဝခြင်းတို့ ဖြစ်ပါတယ်။

အကယ်၍ ဘာအကြောင်းကြောင့်မှန်းမသိဘဲ သွေးခဲလေးတွေ ခဏခဏဖြစ်တဲ့အခါနဲ့ ထပ်ခါထပ်ခါကိုယ်ဝန်ပျက်ကျနေတဲ့အခါမျိုးမှာ ဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီး သွေးစစ်ဆေးရပါမယ်။

သွေးပျစ်ခြင်းရှိ/ မရှိသိဖို့ ဘယ်လိုစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်ရမလဲ ?

* Complete blood count : သွေးတွင်းဆဲလ်များနဲ့ Hb levels ကိုစစ်ဆေးခြင်း

* Activated Protein C resistance : သွေးခဲစေတဲ့ Factor V ကို စစ်ဆေးခြင်း

* Prothrombin test : သွေးခဲစေတဲ့ပရိုတင်းကို စစ်ဆေးခြင်း

* Antithrombin, Protein C and Protein S functional levels ကို စစ်ဆေးခြင်းများ လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။

သွေးပျစ်ခြင်းအတွက် ဘယ်လိုကုသနည်းတွေ ရှိမလဲ ?

* ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု နေ့စဉ်ပုံမှန်ပြုလုပ်ပေးပါ။

* ဆောင်းတွင်းအေးတဲ့ရာသီမျိုးမှာ နွေးနွေးထွေးထွေးဝတ်ဆင်ပါ။

* ရေများများသောက်ပါ။ သွေးလည်ပတ်မှုကောင်းစေပါတယ်။

* သွေးကျဲဆေးနဲ့ သွေးမခဲစေသောဆေးများ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း မှီဝဲသောက်သုံးပေးပါ။

* ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကို ဖြတ်ပါ။

* လိုအပ်ပါက ဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်ပြီး သွေးကြောမှသွေးစုပ်ယူကာ ကုသသောနည်း ( Phlebotomy )နှင့် ကင်ဆာရောဂါများအတွက် ဓာတ်ကင်ကုသနည်း ( Chemotherapy )တို့ကို ခံယူရပါမယ်။

သွေးပျစ်ခြင်းရဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေက ဘာတွေဖြစ်မလဲ ?

သွေးပျစ်တတ်သူတွေမှာ သွေးခဲလေးတွေဖြစ်တတ်ပြီး သွေးကြောမျှင်တွေမှာ အချိန်မရွေးပိတ်နိုင်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့အရေးကြီးတဲ့ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါသွေးကြောတွေမှာ သွေးခဲပိတ်မိတဲ့အခါ အသက်အန္တရာယ်စိုးရိမ်သည်အထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဆုတ်လေပြွန်လေးတွေမှာ သွေးခဲတွေပိတ်မိတဲ့အခါ အဆုတ်နဲ့အခြားအင်္ဂါတွေဟာ အောက်ဆီဂျင်ကောင်းစွာမရတော့ဘဲ အသက်သေဆုံးနိုင်ပါတယ်။ အသက်ရှူကျပ်တာ၊ ရင်ဘတ်အောင့်တာနဲ့ ချောင်းဆိုးသွေးပါတာမျိုးတွေဖြစ်နေပြီဆိုရင်တော့ အမြန်ဆုံးအရေးပေါ်ကုသမှုခံယူရပါမယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ပုံမှန်သွေးစစ်တာမျိုးလုပ်သင့်ပြီး ကုသမှုစောစီးစွာ ခံယူသင့်ပါတယ်။

Reference:
https://www. healthline .com/health/thick-blood#complications